Құрма жемісі мұсылман елдері тамағамдарыңың қатарында ерекше орынға ие. Бұл тек Таяу Шығыс немесе Африкада ғана емес, құрма жемісі өспейтін Ресейде, сонымен қатар Солтүстік Еуропада да оны сүйіп жейді. Мұның себебі, әрине, Құран мен пайғамбарымыздың Сүннетінде.
Құранда Аллаh Тағала былай деді: «Біз ол жерде (жәннәттә) құрма ағаштары мен жүзім бақтарын жасадық…. » («Я Син» сүресі) (мағынасы).
Құранда құрма ағаштары мен құрма жемістері туралы жиырмадан астам жерде айтылған. Мысалға, Жәбрәил періште, Мәриямға, Иса туылғаннан кейін балғын, жаңа піскен құрма жеуге кеңес берген («Мәриям сүресі», 25-аят).
Ал Пайғамбарымыз Мұхаммед оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын құрма жемісін жақсы көретін. Ол ораза тұтқан күні ақшам намазы алдында жаңа піскен немесе кептірілген құрмамен ауыз ашатын, ал егер ол болмаса, бірнеше жұтым су ішетін. (Абу Дауд 2356, ат-Тирмизи 696) (мағынасы).
Пайғамбарымыздың хадистерінде құрманың пайдасы және құрма ағашының мүмін мұсылманмен ұқсастығы туралы көп айтылады. Бірақ барлық құрма түрлерінің ішінде Пайғамбарымыз, оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын, Әжуа құрмасын ерекше баяндайды. Хадисте «Егер адам таңертең, аш қарынға жеті Әжуа құрмасын жесе, сол күні оған ешқандай у- мен, сиқыр зиян тигізбейді» деді (әл-Бухари 5445, Муслим 2047) (мағынасы).
Көптеген ғұламалардың пікірінше, бұл хадис Мединеде өсетін Әжуа құрмасына қатысты айтылған, өйткені Алла елшісі, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, осы қаланың берекесі үшін дұға еткен.
Абу Хурайра оған Алла разы болсын: «Алғашқы құрма жемістері пайда болған кезде, адамдар оларды Алла елшісіне, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, әкелетін және сонаң соң ол: «Аллаһым, біздің жемістерімізді бізге берекелі ет, біздің қаламызды біз үшін берекелі ет.., -деп дұға жасайтын, кейін жақын тұрған балалардың кенжесін шақырып, оған осы жемістердің дәмін татқызатын. (мағынасы).
Әжуа құрмасы орташа, қара түсті, қатты тәтті емес, дәмі жұмсақ жағымды келді. Мединеде өсетін ерекше жеміс.
Тақырыптың негізі — осы құрманың ерекшелігі
Әжуа құрмасының тағы бір ерекшелігі бар — бұл оның Жерге Жәннаттән түскен жеміс екені. Ахмад (2/305) және Тирмизидің (2066) хадис жинақтарында Пайғамбарымыз, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, былай дегені жазылады: «Әжуа жұмақтан, ода уланудан ем бар, ал трюфельдер аспаннан, олардың сұйықтығы көзді емдейді» (мағынасы).
Кейбір пікірлерге сәйкес бұл хадисте Әжуа құрмасынын Жәннәт құрмаларымен сыртқы ұқсастығы туралы айтылған. Олардың жәннәт жемістері сияқты күш беріп, шаршауды басатын қасиеті дегендей. Бірақ Құранда басқа да көптеген жемістер туралы айтылған, мысалы:
«Иман келтіріп, игі амал істегендерді сүйіншіле, оларға түбінде өзендер ағатын жұмақ бақтары бар. Оларға сол жердін жемісі ұсынылған сайын — «Бұл бізге бұған дейн де берілген ризық қой деседі«» Бақара сүресі 25 аят (мағынасы).
Егер Алла Елшісі, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, Әжуаны басқа жемістерге қарағанда денсаулыққа пайдасы көбірек деп айтқысы келсе, онда бұл жемісті жұмақтан деп айтудың қажеті бар ма еді? Алайда, бұл ерекшелікке назар аударылғаны, Әжуа-ның алғашқысы жұмақтағы тұқымнан немесе көшетінен шыққанын білдіруі керек. Бұл мүмкін бе? Адам алейhи уассалям, өзімен бірге түскен жұмақтағы кез-келген нәрсені отырғыза алар ма еді?
Әрине, бұл мүмкін. Бурайдадан хадисте былай делінеді:
Бір күні Алла Елшісі, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, Қағбаның жанында намаз оқып, бірдеңе алғысы келгендей қолын алға созғанын айтады. Намаз оқып болған соң ол артында отырған сахабаларға: «Шынында да маған жұмақ көрінді, мен бұған ұқсас нәрсені ешқашан көрген емеспін. Мен жүзім бұтақтарын көрдім, олардың маған қатты ұнағаны соншалық, оны тартып алуға тырыстым, егер оған менің қолым жеткенде, сендерге жұмақ жемістерін жейтіндей отырғызар едім. Біліңдер, Трюфель -көзге дәрі, ал Әжуа -жұмақтың жемісі және сендер тұзбен араластыратын қара зере, өлімнен басқа барлық ауруларды ем. (Ахмад 22457) (мағынасы).
Әжуа құрмасының пайда болуы туралы бұл аңыздар, жер әлемнің Жәннәт бақтарымен байланысын жоғалтпағанын көрсетеді. Бұл байланыс біз ойлағаннан әлдеқайда күшті және жер бетінде жұмақтың іздері көп. Бірақ бұл туралы бөлек айту керек.